Η αφύπνιση του σώματος μέσω της καφεΐνης μπορεί να έχει πολλές διαφορετικές μορφές.
Η καφεΐνη μπορεί να προσληφθεί από τη σοκολάτα, από ανθρακούχα ποτά, ενεργειακά
ποτά πριν την προπόνηση, από το τσάι και τον καφέ ή μέσα από δισκία, κάψουλες ή σκόνη.
Παρότι η αναίτια πρόσληψη καφεΐνης (κυρίως με τη μορφή ενεργειακών ποτών) από τους
νέους είναι κάτι ανησυχητικό, η εκμετάλλευση των ιδιοτήτων αυτής της ένωσης στο
πλαίσιο βελτίωσης της σωματικής ή πνευματικής δραστηριότητας είναι ένα απολύτως
δικαιολογημένο φαινόμενο.
Δομή και δράση της καφεΐνης
Η καφεΐνη προκαλεί την διεγερτική της δράση τροποποιώντας τη δραστηριότητα των
υποδοχέων αδενοσίνης στον εγκέφαλο. Η δομή της είναι παρόμοια με την αδενοσίνη, αλλά
οδηγεί σε αντίθετα αποτελέσματα. Αυτό σημαίνει ότι η καφεΐνη αναστέλλει την είσοδο της
αδενοσίνης στους υποδοχείς, έτσι ώστε να μην εκπληρώνει τις βιολογικές της λειτουργίες,
συμπεριλαμβανομένης της αναστολής της αγωγιμότητας των νεύρων, η οποία είναι
απαραίτητη, για παράδειγμα, για την έναρξη του ύπνου ή τη διαστολή των αιμοφόρων
αγγείων.
Αυτή η δράση αυξάνει την αποτελεσματικότητα της αγωγής των νευρικών σημάτων τόσο
μέσω των νευρικών όσο και των νευρογλοιακών κυττάρων.
Το τελικό αποτέλεσμα αυτού του φαινομένου είναι η αναστολή της κόπωσης και η
αυξημένη συγκέντρωση. Ωστόσο, αυτό το αποτέλεσμα δεν εξαρτάται μόνο από τους
υποδοχείς αδενοσίνης. Η καφεΐνη αναστέλλει τη δραστηριότητα των ενζύμων που ανήκουν
στις φωσφοδιεστεράσες, ενώ αυξάνει την έκκριση ιόντων ασβεστίου, τα οποία είναι
απαραίτητα για την υψηλή αγωγιμότητα των νεύρων.
Δοσολογία καφεΐνης πριν την προπόνηση
Η περιεκτικότητα καφεΐνης στις διάφορες πηγές της ποικίλλει, αλλά σίγουρα τα δισκία, οι
κάψουλες και οι σκόνες είναι οι πιο συμπυκνωμένες πηγές. Ως εκ τούτου, η μορφή της
καφεΐνης που χρησιμοποιείται πιο συχνά από τους αθλητές είναι η εκείνη που μπορεί να
ληφθεί από τα συμπληρώματα διατροφής.
Οι δόσεις καφεΐνης που συνιστώνται για χρήση πριν από την προπόνηση είναι της τάξης
των 2 - 6 mg / kg σωματικού βάρους. Για ένα άτομο που ζυγίζει 50 κιλά, μπορεί να είναι
από 100 έως 300 mg, ενώ η περιεκτικότητα σε καφεΐνη στον καφέ ή το ενεργειακό ποτό
(250 ml) συνήθως δεν ξεπερνά τα 100 mg. Με σωματικό βάρος 80 kg και υψηλή ανοχή στις
επιδράσεις της καφεΐνης, οι δόσεις μπορεί να φτάσουν τα 400 mg πριν από μία έντονη
σωματική δραστηριότητα.
Ωστόσο, θα πρέπει να θυμόμαστε ότι οι δόσεις στο ανώτερο εύρος των προαναφερθέντων
ορίων (2 - 6 mg / kg σωματικού βάρους) θα πρέπει να επιτυγχάνονται σταδιακά με έλεγχο
της ανοχής του οργανισμού. Αυτό το εύρος είναι αρκετό για να αποκτηθεί ένα εργογονικό
αποτέλεσμα, δηλαδή να εξαλειφθεί η κόπωση και να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα του
σώματος.
Ανώτατο όριο κατανάλωσης καφεΐνης
Οι δόσεις που δεν υπερβαίνουν τα 6 mg/kg σωματικού βάρους θεωρούνται ανεκτές από
τους περισσότερους ανθρώπους. Κατά κανόνα, τέτοια υψηλά όρια επιδιώκονται από άτομα
με εξαιρετικά υψηλό επίπεδο σωματικής δραστηριότητας, δηλαδή αθλητές ή άτομα που
κάνουν χειρωνακτική εργασία, καθώς και άτομα που κάνουν έντονη πνευματική εργασία,
δηλαδή φοιτητές ή άτομα που εργάζονται διανοητικά.